Νικολέτα Ξυδάκη - Υφάντρα
BEST OF MYKONOS - PEOPLE
FACE TO FACE – Από την Αφροδίτη Α. Καλομάρη
Φωτογραφίες: Γιάννης Τούντας
NIKOLETTA XYDAKH
Η πανάρχαια τέχνη των γυναικών της Μυκόνου, η υφαντική, φαίνεται να ξεθωριάζει και να χάνεται. Αξίζει όμως να την ανακαλύψει κανείς, όσο ακόμη η κυρά Νικολέττα κάθεται στον αργαλειό και υφαίνει ακατάπαυστα και ακούραστα, στο μικρό της εργαστήρι δίπλα στην Μικρή Βενετία. Η γηραιότερη υφάντρα, εξομολογείται λίγο καιρό πριν κρεμάσει τις σαΐτες της για πάντα…
Η απογευματινή βόλτα στην Μικρή Βενετία της Μυκόνου, είναι μισή αν δεν τρυπώσεις μέσα στο ταπεινό αυτό υφαντουργείο. Μέσα από την μισάνοιχτη πόρτα θα δεις την χαρακτηριστική αδύνατη φιγούρα της, τα μακριά της άσπρα μαλλιά και έπειτα θα σε διαπεράσει εκείνο το υπέροχο γαλανό βλέμμα της. Πιο γαλανό και καθάριο και από την ίδια την θάλασσα.
Η Νικολέττα της Μυκόνου είναι μια γυναίκα που καταθέτει κάθε μέρα την αγάπη της, την προσήλωσή της και την άψογη τεχνική της σ’ ένα καμβά από κλωστές, υπηρετώντας από τα 11 της χρόνια, τις μνήμες μα και την παράδοση του τόπου. Ενός τόπου που αλλάζει και που καθόλου δεν την ευχαριστεί πια…
Loom, my best friend
«Γεννήθηκα στην Ρήνεια. Τη δουλειά την έμαθα από όταν ήμουν 11 χρόνων. Ήταν θέμα επιβίωσης και όχι – ας το πούμε – χόμπι. Η ξαδέρφη μου μου τον έμαθε. Και δούλεψα πολύ για να αποκτήσω τον δικό μου αργαλειό. Πήγα, υπάλληλος σε ένα μαγαζί στο Ματογιάννι για 10 χρόνια και μετά συνέχισα μόνη. Πάντοτε μου άρεσε, γι΄αυτό και συνεχίζω ακόμη. Γράμματα δεν έμαθα, λογαριασμούς με μολύβι δεν ξέρω, ξένες γλώσσες δεν ξέρω. Το μόνο που ξέρω είναι ο αργαλειός μου και τίποτε άλλο».
Glory days
«Τα Μυκονιάτικα υφαντά, γνώρισαν μεγάλες δόξες! Κάποτε, σταμάτησε η μεγάλη ζήτηση και οι αργαλειοί σταμάτησαν να δουλεύουν, μαζεύτηκαν από τα σπίτια και έγιναν καυσόξυλα ή σκεβρώνουν στις αποθήκες. Στις χρυσές μέρες πουλούσα τα υφαντά μου στους πλούσιους τουρίστες που έφταναν με τα κρουαζιερόπλοια. Με έχουν τιμήσει όλοι οι λαοί του κόσμου. Με έχουν βγάλει εκατομμύρια φωτογραφίες. Τρία πράγματα έχουν φωτογραφηθεί περισσότερο στο νησί: Ο πελεκάνος, οι Μύλοι και η αφεντιά μου! Πέρασαν πια αυτές οι εποχές, όπως πέρασε και η εποχή του Ωνάση, που μοίραζε αστακούς και χρήματα στο νησί».
Big in Japan
«Πριν από περίπου 20 χρόνια, είχαν έρθει στο νησί κάποιοι Ιάπωνες, οι οποίοι μου ζήτησαν να τους βρω έναν αργαλειό για να τον πάρουν στην Ιαπωνία. Πράγματι, κατάφερα με μεγάλο κόπο να τους εξυπηρετήσω, όταν μου πρότειναν να πάω εκεί και να τους κάνω μαθήματα. Δεν πήγα, έστειλα όμως κάποιον άλλο. Πρόσφατα λοιπόν, με επισκέφθηκε μία ομάδα από Γιαπωνεζάκια – θα ‘ταν δεν θα ‘ταν 13 χρονών. Με αγκάλιαζαν και με φιλούσαν. Πήρα χαρά σα να΄ταν τα εγγόνια μου. Έπειτα έμαθα πως έμαθαν να υφαίνουν στον αργαλειό που τους βρήκα εγώ και ήξεραν πολύ καλά ποια είμαι και τί κάνω. Στην Μύκονο την παράδοση δεν την υπολογίζουν, στην μακρινή Ιαπωνία όμως, ναι».
Next generation
«Ο αργαλειός είναι ο «φίλος» που δεν με πρόδωσε ποτέ. Και είμαι βέβαια ότι ούτε την κόρη μου, που συνεχίζει, θα προδώσει. Ήρθε η ώρα να αποσυρθώ πια. Να συνεχίσουν οι νεότεροι. Όσοι λίγοι έχουν απομείνει. Όσο έχω ανοικτά τα μάτια μου, θα ελπίζω ότι η παράδοση θα έχει έστω και έναν να την υπηρετεί, όπως την υπηρέτησα εγώ».