Τσίπουρο

Και να που ήρθε ή ώρα να γνωρίσουμε και να εκτιμήσουμε τα υπέροχα made in Greece / only in Greece προϊόντα. Προ καταραμένης κρίσης το ψώνιο μας είχε φθάσει στα ουράνια: τσάρτερ από την Αργεντινή γεμάτα κρέας για πάρτι “καλοφαγάδων” στην Εκάλη, υπόγεια θησαυροφυλάκια με συλλογές βλαστοκυττάρων στο Ψυχικό, αστρονομικές παραγγελίες για σπέσιαλ ουίσκι στη Σαλόνικα.

Δυστυχώς η κρίση τσακίζει πρώτους εμάς, τους απλούς πολίτες, αλλά ανάμεσα στα τόσα δύσκολα που μας επιβάλλει υπάρχει και αυτό το καλό: από τη σαχλοχλιδή και τα πούρα, θα γυρίσουμε και πάλι στις παρέες και τα τσίπουρα.

Τσίπουρο: ευλογημένο καθαρό ποτό που μεθάει και ελέφαντα, αλλά -υπό τις σωστές συνθήκες- φτιάχνει τρελό κεφάλι σε χαρούμενους ανθρώπους.

Το βρίσκει κανείς σχεδόν σε όλη τη Μεσόγειο. Όπου βγαίνουν καλά σταφύλια, συνήθως υπάρχει και μια εκδοχή του. Γι' αυτό και είναι γνωστό με διάφορα ονόματα: τσίπουρο, αράκ, γκράππα.

«Αποστάζεται από τα παραπροϊόντα του κρασιού, σαν ο άνθρωπος να θέλησε να εκμεταλλευτεί όσο το δυνατόν περισσότερο το αμπέλι».

Φυσικά, όπως σχεδόν όλα τα προϊόντα αυτής της γης, το ελληνικό τσίπουρο είναι από τα καλύτερα. Αλλά δεν έχει τη διασημότητα της ιταλικής γκράπας, μόνο και μόνο επειδή οι Ιταλοί έχουν ευλογημένο DNA στο marketing και γενικά το πουλήσιν, σε αντίθεση δυστυχώς με τις διοικητικές αρχές του ελληνικού Κράτους. Θα μπορούσε φυσικά το τσίπουρο να προωθείται παγκοσμίως ως ελιξίριο, αλλά αυτά είναι επιστημονική φαντασία για τις ελληνικές αρχές...

Το καταπληκτικό τσίπουρο που πίνουμε στην Ελλάδα είναι απόσταγμα από στέμφυλα. Παράδοση στην παραγωγή έχει η Μακεδονία, η Κρήτη, η Θεσσαλία, και η Ήπειρος.

Στην ουσία είναι «αδελφάκι» με την κρητική Τσικουδιά (ή Ρακή), με μια μεγάλη διαφορά: the tsipuron είναι προϊόν διπλής απόσταξης, ενώ η τσικουδιά είναι μονής.

Τις περισσότερες φορές «βαράει» στους 36 με 45 αλκοολικούς βαθμούς. Κάτι σαν τη βότκα, δηλαδή, αλλά στο πιο φυσικό (η βότκα βγαίνει και από πατάτες!).

Η ιστορία του τσίπουρου χάνεται στην αχλή του χρόνου. Λέγεται όμως πως ξεκίνησε τον 14ο αιώνα από την Ελλάδα, συγκεκριμένα από μοναχούς του Αγίου Όρους. Μαγικό: από μοναχούς μοναχούς βγήκαν μερικά από τα σπουδαιότερα ποτά ever: σαμπάνια, μπύρες, κρασιά, schnapps, benedictine, τσίπουρο, ακόμα και το ρόφημα κακάο!

Απίστευτο κι όμως ελληνικό: μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα η παραγωγή τσίπουρου γινόταν αποκλειστικά "κατ' οίκον". Μόνο οι αμπελουργοί σε ορισμένων περιοχών είχαν το δικαίωμα να αποστάζουν και να το εμπορεύονται τα στέμφυλα. Μπορούσαν μόνο, να το πουλάνε σε εταιρείες παραγωγής οινοπνεύματος.

Σήμερα, με την ψήφιση νόμου από το 1988 για την παραγωγή αποστάγματος στέμφυλων, «επιτρέπεται η παραγωγή και διάθεση τσίπουρου σε όλη την Ελλάδα μόνο με ειδική άδεια». Για καθαρά φορολογικούς λόγους. Προσοχή: το χύμα τσίπουρο (όπως και το χύμα λάδι) απαγορεύεται! Verbotten. Η Γερμανία χάνει λεφτά από τα χωριάτικα προϊόντα μας.

Παρ' ολ' αυτά, από τα τέλη του Οκτωβρίου έως τα μέσα του Δεκεμβρίου σε όλη την Ελλάδα παράγεται τσίπουρον. Το λεγόμενο «αγιονέρι»!

Μιλάει η εγκυκλοπαίδεια: «Το τσίπουρο παρασκευάζεται με την απόσταξη στέμφυλων (ή στράφυλα ή τσίπουρα) δηλαδή από τα ράκη (υπολείμματα) των σταφυλιών που μένουν μετά το πάτημα και την εξαγωγή του μούστου για την παραγωγή κρασιού. Επίσης είναι δυνατή η απόσταξη ολόκληρων των σταφυλιών, οπότε σε αυτήν την περίπτωση η απόδοση είναι μεγαλύτερη, ή και έτοιμου κρασιού. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο λευκά όσο και κόκκινα σταφύλια».

Για ακόμα καλύτερη γεύση (διότι κατά τα άλλα είναι λίγο πιο ευκολόπιοτο από καθαρό οινόπνευμα) 
κατά την απόσταξη προστίθενται κάποιες φορές στον αποστακτήρα και διάφορες αρωματικές ουσίες, όπως γλυκάνισος, μοσχοκάρυδο, γαρύφαλλο, μαστίχα, μάραθος, ή φύλλα καρυδιάς. 


Μιλάει ο γευσιγνώστης: «Αντίθετα με το κρασί, το τσίπουρο έχει μια έντονη, κυριαρχική επίδραση στη γεύση. Με τον υψηλό αλκοολικό βαθμό του σχεδόν ναρκώνει τα αισθητήρια της γεύσης για απαλές αποχρώσεις (ο γιατρός μας εξηγεί: προκαλεί αφυδάτωση στις γευστικές θηλές)».

Με άλλα λόγια, μετά από 2-3 τσίπουρα μπορείς να φας ακόμα και παστό καρχαρία. Αλλά καλύτερα να μείνεις στα παραδοσιακά ελληνικά πιάτα και μεζέδες. Μπορείς επίσης άκοπα να πέσεις σε τροφές «με λιπαρή και αλοιφώδη σύσταση» που καλύπτουν το κάψιμο της αλκοόλης, όπως παχιά τυριά, τζατζίκι, τυροκαυτερή, κοπανιστή, τσιροσαλάτα και άλλα τέτοια γενναία.

Για εμάς τους κοινούς θνητούς, είναι από τα καλύτερα ποτά για μεζέδες τίμιους και απλούς, όπως ψητή πατάτα, ψητά μανιτάρια, ελιές, τουρσί αλλά. Φυσικά, ιδανικός συνδυασμός είναι το τσίπουρο με ψάρια και θαλασσινά.

Για τους αμετανόητους χαΐστες, συνδυάζεται και με σπέσιαλ εδέσματα, όπως καπνιστό σολωμό και χαβιάρι. 


Επίσης -για να μη θυμώσουν οι Γερμανοί- συνοδεύει καλά τα λουκάνικα.

Σημαντικό: Ο αμερικανός ερευνητής Emil Bogen (1896-1962) συσχέτισε τις αντιδράσεις του ατόμου με το ποσοστό αλκοόλης στο αίμα και κατέληξε το 1933 στον παρακάτω πίνακα.


mg αλκοόλης
 σε 100 ml αίματος εκδηλώσεις του πότη: 


0,03 = θολωμένος και φαντασμένος


0,05 = τολμηρός και εκδηλωτικός 


0,10 = επικίνδυνος – εκδηλωτικός


0,2 = ζαλισμένος – αναστατωμένος

0,3 = αηδιασμένος - απογοητευμένος


0,4 = σε παραλήρημα και αποδιοργάνωση


0,5 = σε οξεία μέθη


0,6 = σε κώμα


0,7 = θάνατος.

Το τσίπουρο γιατρικό

Σε πονόδοντο: κρατάμε μισή γουλιά τσίπουρο στο πονεμένο σημείο για να μουδιάσει. 


Σε μικροτραυματισμούς και κοψίματα καθαρίζουμε το σημείο με τσίπουρο.

Σε πιασίματα και γενικά μυϊκούς πόνους κάνουμε εντριβή στο πονεμένο σημείο με τσίπουρο.

Σε κρυώματα κάνουμε εντριβή στην πλάτη. Σε κοιλόπονο από κρύωμα.

Σε δυσπεψία.

Σε συνάχι, ως εισπνοές ατμών ζεστού τσίπουρου (βάζουμε σ’ ένα βαμβάκι τσίπουρο και με τη βοήθεια ενός μαντηλιού το στερεώνουμε στη μύτη ώστε κάθε εισπνοή να φιλτράρεται μέσα από το ποτισμένο με τσίπουρο βαμβάκι). 


Krokos: 


Σε ψηλό ποτήρι, προσθέτουμε λίγους κόκκους κρόκου και ανακατεύουμε. Προσθέτουμε πάγο.

Το ποτό παίρνει ένα έντονο κίτρινο χρώμα και εμπλουτίζεται με το χαρακτηριστικό άρωμα του κρόκου.


mare nostrum: 
2 δόσεις κρασί «Μοσχάτος Σάμου»


1 δόση τσίπουρο 40% ή τσικουδιά


1 δόση χυμός πορτοκάλι
1 κουταλάκι λικέρ κουμ – κουάτ

4-5 σταγόνες λεμόνι
Χτυπάμε στο σεϊκερ και σερβίρουμε με πάγο και φέτα πορτοκάλι.


porfyra: 
3 δόσεις κρασί «Μαυροδάφνη Πατρών»


1 δόση τσίπουρο 40% ή τσικουδιά


2/3 δόσης χυμός λεμόνι.

Χτυπάμε στο σεϊκερ και σερβίρουμε με πάγο και φέτα λεμόνι.

Συνταγή για Τσίπουρο!

Χταπόδι με πετιμέζι

Υλικά

• 1 κιλό χταπόδι
• 1 ποτήρι του νερού πετιμέζι
• 1 φλυτζανάκι ελαιόλαδο
• 1 πιπεριά πράσινη
• 1 πιπεριά κόκκινη
• Ελιές ξιδάτες

Εκτέλεση: βάζουμε το χταπόδι σκέτο στην κατσαρόλα να αρχίσει να βγάζει τα υγρά του (αν δεν είναι αρκετά προσθέτουμε ένα ποτήρι νερό) ώσπου να μαλακώσει. Το πατάμε με το πιρούνι να δούμε αν είναι μαλακό, το βάζουμε σε μέτρια φωτιά 1 ώρα. Αφού έχει πιει το νερό του το σβήνουμε με ένα ποτήρι του νερού πετιμέζι, κόβουμε το χταπόδι σε μικρά κομματάκια, προσθέτουμε τις πιπεριές, ελαιόλαδο, πιπέρι, τις ελιές και ο μεζές μας είναι έτοιμος!